Aardbeving in Haiti

Aardbeving op Haïti was voorspeld

De aardbeving op Haïti was twee jaar geleden al voorspeld door geologen. Ook de kracht van de klap was voorspeld. ‘Ten zuiden van Haïti loopt een breuklijn die al lang vastzit’, legt professor Marc De Batist van de universiteit Gent uit. ‘De breuk was over tijd, in ons jargon. Er werden zodanig grote spanningen in opgebouwd dat ze onvermijdelijk tot ontlading moesten komen.’
Het Caraïbische bekken is een ingewikkeld geologisch verhaal. Drie platen van de aardkorst wringen er tegen elkaar: de grote Noord- en Zuid-Amerikaanse platen botsen er frontaal tegen elkaar, en verdringen daarbij de kleinere en lichtere plaat van de Caraïben naar het oosten. Ten zuiden van Haïti levert dit de Enriquillo-Plantain Garden breuk op, die dwars door het eiland tot in Jamaica doorloopt.

De laatste grote beving in deze breuk dateert op Haiti van 1751. Het is een laterale breuk: de twee platen verschuiven ten opzichte van elkaar met gemiddeld 7 tot 8 mm per jaar. Vooral de laatste 40 jaar was het evenwel onrustwekkend stil ter hoogte van Haïti.

Opgebouwde spanning

‘Typisch voor een breuk die helemaal vast zit, maar ondertussen worden er wel steeds grotere spanningen opgebouwd’, zegt hoogleraar De Batist. Opgestapeld over 250 jaar leverde dat een ontlading op waarbij aan de oppervlakte verschuivingen optraden van zowat twee meter.

Vandaar dat de ravage in de miljoenenstad Port au Prince, haast loodrecht boven het epicentrum van de beving, zo groot is. ‘Laterale breuken richten bijna altijd grotere vernielingen aan dan breuken die verticaal bewegen. Verticale trillingen worden beter gedempt in de aardkorst en leiden niet tot de zware vervormingen aan de oppervlakte die bij horizontale breuken onvermijdelijk zijn. Dat is ook de reden waarom aardbevingen in Turkije altijd zo vreselijk zijn: ook daar gaat het om een laterale breuk.’

Exacte datum kon niet voorspeld worden

De beving in Haïti had een kracht van 7 tot 7,2, zoals in maart 2008 voorspeld door de Amerikaans geoloog Paul Mann op een congres in Santo Domingo, in de naburige Dominicaanse Republiek. Hij zei toen dat deze beving er snel zat aan te komen, maar kon vanzelfsprekend niet de juiste datum voorspellen.

‘In theorie is een beving met een kracht van 7 niet fenomenaal zwaar, alhoewel nog altijd meer dan 10 keer zwaarder dan wat wij ooit in de België konden ervaren, bij de beving van Roermond van 1992. Maar het epicentrum zat op amper tien km onder Port au Prince, en dat is relatief ondiep in geologische termen. Een tweede reden waarom de ravage aan de oppervlakte zo verschrikkelijk is', aldus De Batist.

Sterren laten hun hart spreken

De slachtoffers van de aardbeving in Haïti krijgen niet alleen hulp van allerlei organisaties, ook allerlei sterren uit de sport- en entertainmentwereld zoals Angelina Jolie, Brad Pitt en Lance Armstrong laten hun hart spreken.

Filmsterren Angelina Jolie en Brad Pitt schonken al 1 miljoen dollar aan de hulporganisatie Artsen Zonder Grenzen, meldt showbizzmagazine People. 'Het is verschrikkelijk hoe een catastrofe van dat formaat een volk dat al jaren in extreme armoede leeft, kan treffen', zegt Jolie.

Ook hiphopster Wyclef Jean - zelf in Haïti geboren - deed woensdag op zijn website een dringende oproep voor hulp aan het getroffen land. 'We moeten nu in actie komen', aldus de 37-jarige zanger. 'We moeten alles in het werk stellen, zodat de ramp niet nog meer slachtoffers maakt.' Jean roept daarom op geld te schenken aan zijn Yéle Haiti Foundation, die zich inzet voor zijn geboorteland.

Ook filmsterren Lindsay Lohan, Jessica Alba en Ben Stiller deden een oproep aan hun fans om Yéle Haiti en andere organisaties te steunen. 'Ik wil zo veel mogelijk doen', twitterde Lohan.

De Amerikaanse fietskampioen Lance Armstrong heeft beloofd 250.000 dollar te zullen schenken om de slachtoffers van de aardbeving in Haïti te hulp te komen. De zevenvoudige winnaar van de Tour de France is op dit moment in Australië voor de Tour Down Under (17-24 januari). Hij liet weten 'zeer bedroefd' te zijn over het lot van de Haïtiaanse bevolking.

'In naam van Livestrong (zijn stichting voor kankerbestrijding) gaan we 250.000 dollar overmaken aan verschillende organisaties die ter plaatse zijn, waaronder de Clinton Foundation', aldus Armstrong. Die stichting van Bill Clinton organiseert campagnes tegen ziekte, armoede en klimaatverandering.